Prawie dwa lata temu Polska wprowadziła zmiany w prawie, które umożliwiają instalację blokad alkoholowych. Nadal prawie 6% wypadków z winy kierujących spowodowanych jest przez nietrzeźwych kierowców.
Z danych policyjnych statystyk wynika, że w 2015 roku, w wypadkach spowodowanych przez nietrzeźwych kierujących zginęło 218 osób, a prawie 2 000 zostało rannych. Według Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (ETSC), jest grupa kierowców, na którą nie działają apele i kampanie edukacyjne, kary pieniężne, ani utrata prawa jazdy. Badania wykazały, że w przypadku takich kierowców wyposażenie pojazdów w blokady alkoholowe w połączeniu z programami rehabilitacji może zmniejszyć odsetek ponownie popełnianych przestępstw (Alkohol interlocks and drink driving rehabilitation in the European Union, ETSC, December 2016). Rada przygotowała zestaw rekomendacji dla krajów, które już wprowadziły odpowiednie przepisy lub planują to zrobić. W maju 2015 roku Polska wprowadziła zmiany w prawie, które umożliwiają instalację blokad alkoholowych na zasadzie dobrowolności. Taki program ma jeszcze pięć krajów: Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Holandia.
Grupa wysokiego ryzyka
Często wypadki spowodowane przez kierowców pod wpływem alkoholu są szczególnie dramatyczne w skutkach.
– Nawet przy niskiej, dozwolonej prawem, zawartości alkoholu we krwi, zaczyna pogarszać się czas reakcji, umiejętność oceny odległości czy utrzymania toru jazdy. W szkoleniach stosujemy czasami alkogogle, czyli okulary umożliwiające widzenie świata oczami osoby nietrzeźwej. Uświadamiają przy tym, jak ogromne jest zagrożenie – mówi Zbigniew Weseli, dyrektor Szkoły Bezpiecznej Jazdy Renault.
Młodzi mężczyźni stanowią grupę wysokiego ryzyka. W ich przypadku znacznie rośnie niebezpieczeństwo udziału w wypadku po spożyciu alkoholu. Potwierdzają to także statystyki w Polsce, znaczny odsetek wypadków odnotowuje się w grupie wiekowej 18-24 lata.
– Zachowanie młodych kierowców na drodze charakteryzuje przecenianie swoich umiejętności i brawura. Spożycie alkoholu wzmacnia te negatywne i niebezpieczne reakcje – wyjaśnia Zbigniew Weseli. – Z policyjnych statystyk wynika, że dwie główne przyczyny wypadków spowodowanych przez kierujących pod wpływem alkoholu to nadmierna prędkość i nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu.
Skuteczność blokad alkoholowych
Badania i monitoring programów pilotażowych wykazały, że instalacja blokad alkoholowych jest znacznie skuteczniejszym narzędziem zmniejszającym ryzyko ponownego popełnienia przestępstwa w porównaniu do czasowego odebrania prawa jazdy. Dotyczy to zarówno osób, które zostały ukarane za jazdę po spożyciu alkoholu po raz pierwszy, jak i kolejny. Jednak blokady okazują się szczególnie skuteczne w przypadku recydywistów oraz osób zatrzymanych z wysokim stężeniem alkoholu w wydychanym powietrzu (Alkohol interlocks and drink driving rehabilitation in the European Union, ETSC, December 2016).
Zdaniem ETSC, dla uzyskania maksymalnych efektów, instalacja blokad alkoholowych powinna być obowiązkowa i być elementem szerszych programów obejmująvych także terapię, edukację oraz nadzór. Urządzenia muszą być wyposażone w funkcje odczytu rejestru pomiarów. Jako organ właściwy do prowadzenia programów wskazuje wydawcę prawa jazdy, czyli w Polsce byłyby to wydziały komunikacyjne w starostwach.
Powstrzymujmy nietrzeźwych kierujących
W Polsce osoba, które otrzymała „zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych‿ za jazdę po spożyciu alkoholu może ubiegać się o zamianę kary na „zakaz prowadzenia pojazdów bez blokady alkoholowej‿. O taką zamianę kary można ubiegać się po upływie połowy orzeczonej kary, a w przypadku orzeczenia zakazu dożywotniego, okres jaki musi upłynąć, aby starać się o zmianę, to 10 lat.
– Badania i statystyki pozwalają ocenić skuteczność poszczególnych działań i wyznaczać kierunki. Ta wiedza, dalsza obserwacja czy wyznaczanie nowych kierunków wydają się niezbędne, aby doprowadzić do dalszego spadku liczby osób, które prowadzą po alkoholu. Niezwykle ważna jest także postawa innych użytkowników ruchu. Każdy, kto zobaczy kierowcę, który jedzie zygzakiem lub wykonuje niebezpieczne manewry, powinien zawiadomić Policję – mówi Zbigniew Weseli.
