Śmierć najbliższej osoby to wielka trauma dla rodziny zmarłego. Do cierpienia psychicznego związanego z utratą kogoś ważnego, często dochodzą również obawy o przyszłość związane ze zmianą sytuacji finansowej. W jaki sposób ubiegać się o odszkodowanie po utracie bliskiej osoby w wypadku komunikacyjnym?
Według statystyk Komendy Głównej Policji, od początku roku na polskich drogach doszło do 3 913 wypadków, w wyniku których zginęło 309 osób, a 4 590 zostało rannych.
Śmierć kogoś bliskiego jest zawsze bardzo ciężkim przeżyciem. Jednak w takich chwilach warto pomyśleć o wypłacie odszkodowania. Pieniądze nie zrekompensują utraty najbliższej osoby, ale pomogą w zabezpieczeniu jutra.
Komu i jakie świadczenia przysługują
W przypadku dochodzenia swoich praw do odszkodowania za śmierć bliskiej osoby musimy pamiętać, że odszkodowanie przysługuje również osobom, które nie były rodziną zmarłego w powszechnym rozumieniu. Oznacza to, że o wypłatę takiego odszkodowania mogą również ubiegać się osoby, które żyły ze zmarłym, np., w konkubinacie.
W przypadku dochodzenia odszkodowania po śmierci osoby bliskiej, przede wszystkim musimy wykazać pogorszenie się naszej sytuacji majątkowej na skutek śmierci osoby bliskiej w wypadku. Jeśli prowadziliśmy wspólne gospodarstwo domowe i zarobki zmarłego przyczyniały się do jego utrzymania, są podstawy do dochodzenia odszkodowania.
Przy określeniu „znaczne pogorszenie sytuacji życiowej‿, które ma wpływ na wypłatę stosownego odszkodowania, należy uwzględnić także przesłanki pozaekonomiczne, m.in. wsparcie członka rodziny w wychowaniu dzieci czy domowych pracach, które byłyby jego udziałem, gdyby nie zginął w wypadku itp. Należy wziąć także pod uwagę związane z przeżywaniem traumy po śmierci osoby bliskiej, osłabienie motywacji do działania i przezwyciężania trudności roszczącego, co często ma bezpośredni wpływ na sytuację materialną osoby, która rości po zmarłym.
Odszkodowanie nie jest jedynym świadczeniem, o które możemy się ubiegać w związku ze śmiercią osoby bliskiej.
– Zgodnie z art. 446 Kodeksu Cywilnego, na sprawcy wypadku spoczywa odpowiedzialność naprawienia szkody jaką wyrządził. Oznacza to, że jest on zobowiązany do zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu osobie, która takie koszty poniosła. Dodatkowo dochodzić można renty zwanej alimentacyjną oraz wypłaty odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej bliscy zmarłego doznali na skutek jego śmierci – wyjaśnia Bartosz Kozak, radca prawny Centrum Odszkodowań DRB, firmy specjalizującej się w pomocy osobom poszkodowanym w dochodzeniu ich praw.
Co wpływa na wysokość wypłaconego odszkodowania?
Na kwotę przyznanego odszkodowania główny wpływ ma sytuacja życiowa osób, które roszczą o takie świadczenia. W przypadku dochodzenia odszkodowania wskazać należy przede wszystkim różnicę pomiędzy życiem przed i po wypadku. Materialne pogorszenie jakości życia, jak i gorsze perspektywy na przyszłość osoby, której bliski zginął w wypadku, będą wpływały na wysokość przyznanego odszkodowania.
Duże znaczenie będzie miała kwestia zarobków zmarłego w wypadku. Im wyższe dochody i większy wkład w utrzymanie gospodarstw domowego i rodziny, tym wyższe może być odszkodowanie.
Zadośćuczynienie
Inaczej wygląda kwestia dochodzenia tzw. zadośćuczynienia za krzywdę doznaną po śmierci osoby bliskiej. Zadośćuczynienie jest niewymierną formą świadczenia, którego dochodzić możemy w związku z krzywdą jakiej doznaliśmy i cierpieniami psychicznymi jakie przeżywamy na skutek nagłej utraty więzi rodzinnych. Na wielkość wypłaconego świadczenia wpływ ma przede wszystkim bliskość relacji, jakie łączyły osobę roszczącą z osobą zmarłą.
– Orzecznictwo sądowe wskazuje, że krzywda w rozumieniu art. 446 § 4 Kodeksu Cywilnego polega m.in. na ujemnych przeżyciach poszkodowanego związanych z cierpieniem psychicznym i moralnym. Może ona przejawić się szeregiem negatywnych zjawisk w psychice i dalszej emocjonalnej egzystencji uprawnionego – tłumaczy Bartosz Kozak.
Odpowiedzialna za wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia jest osoba, która spowodowała szkodę. Jeśli śmierć nastąpiła w wyniku wypadku komunikacyjnego, odszkodowania dochodzić możemy z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej auta, którym poruszał się sprawca wypadku. Gdy sprawca nie posiadał ubezpieczenia OC lub nie jest znany (np. uciekł z miejsca zdarzenia), świadczeń dochodzić można z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
Przedawnienie roszczeń
W przypadku dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia warto pamiętać o terminach przedawnienia. Po ustawowym terminie, zgłaszając nawet zasadne roszczenie możemy spotkać się z odmową ze strony sprawcy zdarzenia (lub jego ubezpieczyciela ), jak również z oddaleniem powództwa przez sąd. W takiej sytuacji, zarówno odmowa jak i oddalenie powództwa będą zasadne.
Podstawowym terminem przedawnienia roszczeń odszkodowawczych jest okres 3-letni. Ale jeżeli śmierć osoby bliskiej wynika z przestępstwa (zalicza się śmierć w wypadku samochodowym), termin na dochodzenie roszczeń jest znacznie dłuższy – przedawniają się one po 20 latach od dnia popełnienia przestępstwa. Przestępstwo nie zawsze musi być stwierdzone skazującym wyrokiem karnym, tak by można zastosować 20-letni okres przedawnienia. Mówimy tu o przypadkach, w których np. sprawca zdarzenia ginie lub ze względu na ucieczkę z miejsca zdarzenia jest nieznany.
– W takich sytuacjach wyrok karny nie może być wydany, jednakże nie zamyka to drogi do zastosowania 20-letniego terminu przedawnienia. Jeśli występują znamiona przestępstwa to Sąd Cywilny rozpatrując sprawę o zadośćuczynienie czy odszkodowanie sam może ustalić, że doszło do popełnienia przestępstwa, a tym samym zastosować wydłużony okres przedawnienia – wyjaśnia Bartosz Kozak.
